Wprowadzenie
Gdy w 1927 roku Królewski Instytut Spraw Międzynarodowych w Londynie (szerzej znany jako Chatham House) tworzył zasady jakie obowiązywać miały uczestników spotkań eksperckich tej organizacji, istniała potrzeba by tego typu spotkania, z jednej strony zapewniały pewien stopień anonimowości mówcom, a z drugiej, by informacje i wypracowane opinie mogły być udostępniane społeczeństwu. Dlatego właśnie stworzono precyzyjną zasadę spotkań, która weszła do światowego użytku pod nazwą Reguła Chatham House (Chatham House Rule, CHR). Po ostatnich poprawkach w roku 2012 mówi ona, że:
Jeżeli spotkanie, lub jego część, jest przeprowadzane według Reguły Chatham House, uczestnicy mają swobodę w używaniu otrzymanych informacji, ale bez możliwości ujawniania tożsamości oraz afiliacji zarówno mówców jak i pozostałych uczestników.
Niestety CHR nie jest, w naszym odczuciu, optymalną regułą w zakresie zarządzania debatami eksperckimi, dlatego w IP zmodyfikowaliśmy oryginalną zasadę, tworząc regułę, którą w nawiązaniu do pierwowzoru nazwaliśmy Regułą Blue House (Blue House Rule, BHR) (od charakterystycznego koloru budynku, w którym mieściły się dawniej biura IP). Celem modyfikacji było udostępnienie opinii publicznej informacji o uczestnikach debaty, jednak bez wskazywania kto zajął jakie stanowisko.
Oto treść Reguły Blue House:
Jeżeli spotkanie, lub jego część, jest przeprowadzane według Reguły Blue House, uczestnicy mają swobodę w używaniu uzyskanych informacji, w tym informacji o udostępnionych przez danego uczestnika jego danych osobowych i jego afiliacji, ale bez możliwości ujawniania tożsamości oraz afiliacji autora konkretnej wypowiedzi.
Tłumaczenie na język angielski (English translation)
Blue House Rule text:
When a meeting, or part thereof, is held under the Blue House Rule, participants are free to use the information received, including the information about the identity and the affiliation provided by the participants, but without the possibility of revealing the identity or the affiliation of the author of the particular utterance.
Oprócz Reguły Blue House, nasz Instytut promuje także zasady dotyczące prowadzenia poważnych i wartościowych debat pod nazwą Blue Debate Guidelines. Zapraszamy do zapoznania się z tym projektem.
Informacje dodatkowe (FAQ)
Pytanie: Co różni CHR od BHR?
Odpowiedź: Przede wszystkim to, że BHR umożliwia publikację listy uczestników danego spotkania, choć nadal zabronione jest przypisywanie autorstwa konkretnych wypowiedzi.
Pytanie: Dlaczego BHR może być lepsza od CHR?
Odpowiedź: W przypadku, gdy konkluzje z jakiegoś spotkania są ważne dla opinii publicznej, ważne może być także wskazanie uczestników (ekspertów, polityków, organizacji itd.), dzięki czemu konkluzje te będą uwiarygodnione obecnością odpowiednio szerokiego grona specjalistów. Nadal spełniony jest warunek szczerego i otwartego wypowiadania opinii, gdyż BHR zabrania ujawniania kto jest autorem danej opinii, pytania lub tezy.
Pytanie: Czy można ujawnić autorstwo danej wypowiedzi jeżeli zgodę taką wyraził autor tej wypowiedzi?
Odpowiedź: Ogólnie rzecz biorąc tak, wyjątkiem jest tylko sytuacja, która poprzez ujawnienie takiego autorstwa mogłaby sugerować autorstwo innej wypowiedzi.
Pytanie: Czy można umieszczać w swoich publikacjach (drukowanych lub internetowych) treść reguły oraz z niej korzystać?
Odpowiedź: Oczywiście każdy może dowolnie kopiować i używać Regułę Blue House.
Pytanie: Jakie sankcje grożą za złamanie Reguły?
Odpowiedź: Gdy organizatorem spotkania/debaty jest IP, dążymy do poznania „przecieku” i w przypadku udowodnienia komuś złamania BHR, osoba ta zostaje wpisana na czarną listę osób niepożądanych na spotkaniach i debatach IP. Informację o złamaniu Reguły przekazujemy także zaprzyjaźnionym organizacjom, więc winowajca może liczyć na ostracyzm ze strony środowiska i elit. Gdy osobą łamiącą BHR jest pracownik IP, podlega on surowej karze włącznie z dyscyplinarnym zwolnieniem z zajmowanego stanowiska. Dodatkowo IP nigdy nie potwierdza informacji ujawnionych przez osobę łamiącą Regułę oraz wspiera poszkodowanego uczestnika.
Pytanie: Czy nakaz sądu może zwolnić uczestnika z obowiązku nie ujawniania pewnych informacji, o których mówi Reguła?
Odpowiedź: Stoimy na stanowisku, że żaden sąd nie powinien wzywać nikogo do łamania Reguły, a w przypadku, gdy zastrzeżona informacja musi być ujawniona w sądzie dla dobra procesu, sędzia powinien utajnić tę część procesu i wyłączyć obecność publiczności i mediów. Stosowanie Reguły jest zbieżne z zasadami etycznymi obowiązujących dziennikarzy, którzy nie powinni ujawniać niektórych informacji nawet przed sądem. Nie jesteśmy sędziami, a więc nie do nas należy interpretacja prawa, ale uważamy, że nie należy łamać Reguły nawet jeśli prawodawstwo danego kraju może nakładać taki obowiązek pod groźbą różnorakich sankcji.
