Czym jest projekt PKTS?
Jest szeroką wizją i odpowiedzią na zapotrzebowanie trudnych czasów, gdy instytucje odpowiedzialne za wymiar sprawiedliwości charakteryzują się słabą skutecznością i dużymi kosztami działania. Obywatele nie mogą liczyć na sprawiedliwy wyrok rozprawy, która często jest swoistą ruletką. Wyraźnie odbija się to w normach zawodowych prawników, których etyka zawodowa kontroluje jedynie pod względem staranności działania a nie wyniku tych działań (wyroku), gdyż jest on w praktyce nie do przewidzenia. Z naszych badań wynika, że w wielu sprawach wygrywa strona, której działania wyraźnie były niemoralne, z drugiej strony przegrywają osoby, które nie uczyniły nic złego.
Co oznacza „ponadsystemowy”?
Ponadsystemowość oznacza, że Trybunał nie będzie działać na bazie polskiego czy międzynarodowego prawa, ale że specjalnie dla potrzeb działania Trybunału powstanie osobny kanon praw fundamentalnych (KPF), na którym oparte będzie orzecznictwo Trybunału. Prawo krajowe czy międzynarodowe będzie tylko prawem pomocniczym, zwłaszcza tam, gdzie jest ono spójne z wymogami państwa sprawiedliwego.
Co oznacza „kongruentny”?
Kongruentność została przez nas zdefiniowana specjalnie dla celów działania Trybunału, jako jednomyślna zgodność sędziów z wyrokiem oraz szeroka zgoda społeczna na kanon praw fundamentalnych zdefiniowany przez Trybunał. Działania i wyroki Trybunału nie mogą balansować na niewyraźnej granicy winy i niewiny – Trybunał musi mieć zupełną i akceptowalną społecznie pewność, że wyrok nie jest tylko wynikiem znalezienia cwanych kruczków prawnych lub że wynika z kaprysów takiego a nie innego składu sędziowskiego.
Kongruentność to termin znany do tej pory z nauk ścisłych, jednak wydaje się idealnym określeniem pewnego rzadko spotykanego typu kolegialności kreowania wyroku, gdzie nie tylko liczba współpracujących członków kolegium będzie miała znaczenie, ale także to, że będą oni pracować w/g wytycznych wcześniej wspólnie uzgodnionego kanonu praw. Z podobnym typem jednomyślności spotkać się można w anglosaskim modelu ławy przysięgłych, choć tam zgoda nie jest dyktowana specjalistyczną wiedzą tylko emocjonalną intuicją. Słowa znane już wcześniej (jak np. kolegialny) nie opisują wszystkich cech jakich wymagamy od sposobu pracy Trybunału, dlatego też potrzebny był nowy termin, który podkreśla nowatorskie podejście do kwestii jednomyślnego i jasnego wymierzania sprawiedliwości.
Czy PKTS już działa?
Nie, PKTS jest na razie czystą koncepcją. Aby został zrealizowany potrzebne są spore środki finansowe oraz grupa niezależnych ekspertów z dziedziny filozofii prawa, socjologii, historii itp.
Czy Trybunał będzie miał organa śledcze?
Trybunał będzie posiadał własny pion śledczy wyposażony w grupę wysokiej klasy biegłych z różnych dziedzin. Śledztwa będą prowadzone tylko zgodnie z prawem miejscowym w interesie poszkodowanych (w tym przede wszystkim w interesie państwa polskiego).
Czy PKTS będzie dysponował organami egzekucyjnymi (komornik)?
Nie, PKTS jest swego rodzaju sądem prywatnym, więc do egzekucji potrzebna jest zgoda skazanego. Natomiast Trybunał posiadać będzie komisję egzekucyjną, która będzie współpracować ze skazanymi, którzy dobrowolnie poddadzą się karze. W państwie polskim przymusową egzekucję zarządzają jedynie sądy systemowe, a PKTS nie będzie częścią tego systemu. Nie jest jednak wykluczone, że w przyszłości, dzięki woli polityków, PKTS zostanie włączony do systemów prawnych najbardziej postępowych państw.
Jakiego typu wyroki zasądzać będzie Trybunał?
Zwykle będą to wyroki odszkodowań i zadośćuczynień w stosunku do poszkodowanych. Trybunał nie będzie orzekać kar więzienia, gdyż kierować się będzie zasadami nowoczesnego prawoznawstwa, filozofii prawa, socjologii i psychologii (zawartymi w tezach o logitycznym wymiarze sprawiedliwości), które stoją na stanowisku, że rolą prawa nie jest zemsta (zemsta wypływa z tych samych pobudek co każdy zły czyn), lecz wyrównanie krzywd i edukacja ludzi w zakresie tego co jest dobrem a co złem. Oczywiście złoczyńcy, którzy z premedytacją aktywnie działali na szkodę innych ludzi, powinni być przymusowo resocjalizowani (czyli leczeni), jednak PKTS ze względu na swój pozasystemowy charakter nie będzie miał możliwości prowadzenia działań resocjalizujących poza słownym potępieniem czynu złego człowieka.
Czy działania PKTS nie naruszają prawa polskiego?
Nie, PKTS będzie działał zgodnie z prawem, na podstawie konstytucyjnej zasady wolności słowa. W ramach tej wolności będzie głosił prawdę o patologiach społecznych (w formie rozpraw sądowych) ze wskazaniem winy oskarżonego oraz ze wskazaniem środków zadośćuczynienia krzywdom. Trybunał pomagać będzie tym osobom i instytucjom, które dobrowolnie zechcą naprawić wyrządzone przez siebie szkody.
Istnieje potencjalna możliwość, że wyroki Trybunału będą bodźcem dla samozwańczych grup obywateli, którzy wbrew prawu będą chcieli egzekwować wyroki PKTS, jednak działania takie będą się odbywać przy biernej postawie PKTS, który nie może zachęcać nikogo do łamania prawa. Dodatkowo skazani przez PKTS złoczyńcy mogą stać się ofiarami pospolitych przestępców, którzy być może preferować będą na swe ofiary ludzi, którzy dorobili się na nieszczęściu innych i którzy zostali naznaczeni wyrokiem skazującym PKTS; w przypadku pojmania takich pospolitych przestępców przez policję, mogą oni zawsze znaleźć okoliczność łagodzącą ich postępek właśnie w tym, że okradali kogoś, kto wcześniej okradł ludzi uczciwych.
Podkreślamy jednak z całą mocą, że PKTS odżegnuje się od wszelkich działań bezprawnych wobec skazanych przez Trybunał, pozostawiając kwestie odpowiedzialności moralnej sumieniom tych, którzy zdecydują się na takie działania.
Jakimi sprawami zajmie się Trybunał?
Trybunał będzie działał w interesie państwa polskiego, konkretnych grup społecznych, samorządów lokalnych a także pojedynczych obywateli. Trybunał zajmie się sprawami, z którymi nie poradził sobie standardowy wymiar sprawiedliwości z powodów następujących problemów:
– złe prawo (niespójne, sprzeczne, odstające od wymogów rzeczywistości, nieintuicyjne, niemoralne)
– zła organizacja prawa o sądach, policji, prokuraturze (źle ustanowiony system wynagrodzeń wypacza działania tych organizacji)
– korupcja i brak systemu kontroli (oprócz korupcji właściwej, dostrzegamy także korupcję bierną wynikającą z lenistwa funkcjonariusza, z traktowania petenta przedmiotowo, ze sprzyjania elitom lub bogatym korporacjom w celu budowania większego prestiżu własnej osoby).
Dzięki działaniom PKTS uzyska się chociażby satysfakcję ofiary, że sprawca jej nieszczęścia został publicznie wytknięty palcem.
Co dalej, kiedy można liczyć na powstanie PKTS?
Przed nami długa droga. Poszukiwania prawników, ustanowienie KPF, znalezienie środków finansowych na działanie PKTS – to wszystko są zadania na lata, chyba, że środki finansowe znajdą się szybko i w dużej ilości.
Kto może zostać sędzią PKTS?
Sędzią PKTS może zostać osoba, spełniająca wszystkie lub większość poniższych cech:
– biegła znajomość zagadnień filozofii prawa
– znajomość logiki
– znajomość obowiązującego prawa
– antydoktrynizm (brak sprzyjania tylko jednej doktrynie filozoficznej; umiejętność obiektywnego badania każdej choćby kontrowersyjnej koncepcji)
– obiektywizm
– uniwersalizm
– mocne dążenie do sprawiedliwości
– odwaga w głoszeniu prawdy i nonkonformizm
– mocne nerwy i opanowanie przed pokusą agresji (zemsty) wobec stron(y) postępowania
– brak syndromu bycia bogiem
– brak łamania prawa moralnego (lub przyznanie się do złamania i zadośćuczynienie poszkodowanym)
– odporność na pokusę sprzyjania elitom czy budowania własnego wizerunku kosztem podsądnych, przy jednoczesnej umiejętności nie popadnięcia w drugą skrajność niesprawiedliwego sprzyjania ubogim i słabszym.
Kto może zostać biegłym/ekspertem PKTS?
Biegłym będzie mogła zostać osoba o niepospolicie dużej wiedzy i doświadczeniu z danej dziedziny. Zwykle będziemy się starać by Kolegium Ekspertów zawierało po kilku ekspertów z tej samej dziedziny, najlepiej by byli to specjaliści, którzy ze sobą konkurują i mają odmienne zdanie na niektóre zagadnienia ze swoich dziedzin. Takie rozwiązanie będzie gwarantować, że opinia biegłych przedstawiana Trybunałowi będzie rozległa i przedstawiać będzie kilka punktów widzenia na tę samą sprawę.
W każdym przypadku przed dopuszczeniem eksperta do udziału w pracach PKTS, będzie on weryfikowany w swoim środowisku oraz będzie musiał podpisać zobowiązanie finansowe, iż będzie on odpowiadał finansowo (do dość wysokiej kwoty) za źle lub nieudolnie wykonane ekspertyzy. Trybunał zainteresowany będzie zawsze opinią biegłego wykonaną w sposób pełny i wyczerpującą całą gamę zagadnień związanych z badanym tematem. Tylko biegli, którzy będą potrafili wykonać w pełni naukową i profesjonalną ekspertyzę, będą mogli kontynuować pracę dla PKTS.
Z jakich wydziałów składać się będzie Trybunał?
Wymieniono powyżej już kilka istotnych jednostek organizacyjnych, ale oto pełna lista jednostek PKTS:
– Komisja Kodyfikacji Kanonu Praw Fundamentalnych
– Izba Powszechna (organ sądowy pierwszej instancji)
– Sekretariat Izby Powszechnej
– Izba Apelacyjna (organ sądowy drugiej instancji)
– Sekretariat Izby Apelacyjnej
– Izba Kasacyjna (rozpatrywać będzie jedynie sprawy, w których pojawiły się nieznane wcześniej okoliczności, dowody, zeznania, które uprawniać będą do rewizji wcześniej wydanych wyroków – izba ta decydować będzie o skierowaniu sprawy ponownie do Izby Powszechnej)
– Sekretariat Izby Kasacyjnej
– Komisja Egzekucyjna
– Kancelaria PKTS
– Pion Śledczy PKTS (składać się będzie z niezależnych sędziów śledczych)
– Kolegium Zaprzysiężonych Ekspertów PKTS
– Laboratorium Kryminalistyczne PKTS (laboratorium będzie się skupiać raczej na koordynowaniu różnych analiz wykonywanych w zewnętrznych laboratoriach, ale z czasem może przejąć część prac analitycznych)
Ile potrzeba pieniędzy, by idea Trybunału zmaterializowała się?
Szacujemy, że koszty działań promujących tę ideę wśród polskiego społeczeństwa w celu ekstrakcji niezależnych autorytetów do współpracy, wraz z kosztami utrzymania rzeszy koordynatorów, pracowników i wolontariuszy, którzy będą pracować nad organizacją Trybunału, oraz koszty organizacji spotkań, konferencji, sympozjów, konsultacji, łącznie w pierwszym roku mogą wynieść od 1,5 do nawet 5 mln zł. Jest to olbrzymia kwota pieniędzy z punktu widzenia małej garstki obywateli czy pojedycznej fundacji, ale z drugiej strony, z punktu widzenia dobra społecznego i ogólnokrajowego zasięgu instytucji, koszt ten nie jest wysoki.
Zapraszamy do współpracy wszystkich fundraiserów oraz osoby, które są w stanie znaleźć źródła finansowania dla PKTS.
W przyszłości, gdy społeczeństwo przekona się o pożytku jaki daje taka niezależna organizacja oceniająca postępki ludzi władzy, PKTS powinien móc utrzymać się z datków społecznych. Dlatego tak istotne jest znalezienie początkowego „katalitycznego” kapitału, który pozwoli zorganizować struktury PKTS.
